การทำงานอย่างเป็นระบบมีการวางแผนการใช้ศักยภาพของสถานพยาบาลแต่ละที่อย่างเหมาะสม ทำให้คนขอนแก่นผ่านวิกฤตโควิด 19 ไปได้อย่างดี
เขียนโดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
จังหวัดขอนแก่นเป็นจังหวัดหนึ่งที่มีผู้ป่วยโรคโควิด 19 จำนวนไม่มากเมื่อเทียบกับจำนวนประชากร และผลการรักษาดีมากหายทั้ง 6 ราย ไม่มีบุคลากรทางการแพทย์ติดเชื้อถึงแม้ว่าจะมีโอกาสสูงมากในการติดเชื้อ เนื่องจากผู้ป่วยปอดติดเชื้อ 2 รายไม่สามารถให้การวินิจฉัยได้ตั้งแต่ต้น มีการใส่ท่อช่วยหายใจและผู้ป่วยนอนรักษาในโรงพยาบาลเป็นเวลาหลายวันโดยที่ไม่ได้ให้การป้องกันอย่างเหมาะสม เพราะไม่ได้คิดว่าจะป่วยเป็นโรคโควิด 19 บุคลากรทางการแพทย์ต้องถูกกักกันเพื่อเฝ้าติดตามว่าจะติดเชื้อหรือไม่ ทั้ง 2 เหตุการณ์รวมมากกว่า 100 คน ซึ่งทุกคนไม่มีใครติดเชื้อโควิด 19 เลย ผมขอสรุปบทเรียนที่ได้จากการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการระบบการรักษา และควบคุมโรคดังกล่าวตั้งแต่ต้น ดังนี้
1. คณะกรรมการควบคุมโรคระบาดของจังหวัดที่มีท่านผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน และมีหัวหน้าหน่วยงานต่างๆ เป็นคณะกรรมการนั้น มีการบริหารจัดการที่ยอดเยี่ยมมาก มีการติดตามสถานการณ์อย่างต่อเนื่อง จัดการแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้อย่างเป็นระบบ มีการปรึกษาหารือกันอย่างรอบครอบก่อนที่จะมีการตัดสินใจโดยคณะกรรมการและท่านประธานอย่างเหมาะสม มีการติดตามและประเมินผลของแต่ละมาตรการโดยเฉพาะ การรักษาพยาบาลผู้ป่วย การตรวจคัดกรองที่มีสถานพยาบาลให้ความร่วมมือกันอย่างดี
2. สถานพยาบาลในจังหวัดขอนแก่นที่มีจำนวนมากเพียงพอในการตรวจคัดกรอง และให้การรักษา ประกอบด้วยโรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โรงพยาบาลสิรินธร โรงพยาบาลชุมชน และยังมีโรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญ่อีก 3 แห่ง รวมทั้งศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ตรวจหาเชื้อโรคดังกล่าวตามมาตรฐานสากลได้อย่างรวดเร็ว
3. การบริหารจัดการและความร่วมมือของสถานพยาบาล ภายใต้การนำของท่านผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น ท่านผู้อำนวยการโรงพยาบาลขอนแก่น ท่านผู้อำนวยการโรงพยาบาลศรีนครินทร์ ท่านผู้อำนวยการโรงพยาบาลเอกชน และทุกๆ สถานพยาบาลที่ได้มีการกำหนดแนวทางการให้บริการตรวจคัดกรอง และรักษาพยาบาลผู้ป่วยอย่างเป็นระบบ
กล่าวคือ โรงพยาบาลขอนแก่นถูกกำหนดเป็นสถานพยาบาลหลักในการรับผู้ป่วยไว้รักษา ส่วนโรงพยาบาลศรีนครินทร์นั้นถูกกำหนดไว้เป็น clean hospital คือ สำรองศักยภาพของโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยไว้เพื่อรับรักษาผู้ป่วยโควิด 19 เฉพาะผู้ป่วยที่ใช้สิทธิ์การรักษาที่โรงพยาบาลศรีนครินทร์เป็นหลัก
และกรณีที่โรงพยาบาลขอนแก่นมีปัญหาในการให้บริการผู้ป่วยโรคอื่นๆ นอกจากโรคโควิด 19 ก็จะให้โรงพยาบาลศรีนครินทร์รับภาระในการดูแลผู้ป่วยเหล่านั้นแทน ซึ่งก็มีเหตุการณ์นั้นขึ้นจริงๆ คือ ระหว่างวันที่ 19-26 เมษายน 2563 ทางแผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลขอนแก่นต้องปิดหอผู้ป่วยไปส่วนหนึ่ง ในช่วงเวลาดังกล่าวมีผู้ป่วยอาการรุนแรงจำนวน 144 รายที่ทางแผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลศรีนครินทร์รับรักษาผู้ป่วยแทนโรงพยาบาลขอนแก่น
ซึ่งกรณีแบบนี้ถ้าเกิดปัญหาขึ้นในจังหวัดอื่นๆ ที่ไม่มีโรงพยาบาลขนาดใหญ่ และไม่มีการวางแผนไว้ว่าต้องมีโรงพยาบาลหลักในการรักษาผู้ป่วยโรคโควิด 19 แยกกับโรงพยาบาลรักษาผู้ป่วยโรคอื่นๆ นอกจากโรคโควิด 19 (clean hospital)
4. การประสานงานอย่างดีระหว่างผู้บริหารโรงพยาบาลขอนแก่น โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ทำให้การบริการด้านการรักษาพยาบาลเป็นไปด้วยดี ทั้งในด้านการตรวจรักษา วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือทางการแพทย์ ยารักษาที่มีการแชร์ แบ่งปันกันอย่างพี่น้อง เพื่อนร่วมวิชาชีพเดียวกัน เปรียบเสมือนโรงพยาบาลเดียวกัน ซึ่งเป็นความโชคดีของคนขอนแก่น
5. ด้วยศักยภาพของทีมการรักษาแล้ว ทีมการสอบสวนโรค ควบคุมโรคก็มีหลายทีมใหญ่ที่มีประสบการณ์การทำงานในโรคระบาดอื่นๆ ที่เคยเกิดขึ้นมาก่อน
6. การประชาสัมพันธ์ที่มีทั้งสื่อท้องถิ่นขนาดใหญ่ สื่อของมหาวิทยาลัยขอนแก่น สื่อของกรมประชาสัมพันธ์ระดับชาติ และสื่อออนไลน์ต่างๆ ที่มีศักยภาพในการนำข้อมูลที่ถูกต้องเข้าถึงประชาชนได้อย่างเหมาะสมมีประสิทธิภาพ
7. โรงแรมที่พักจำนวนมากที่พร้อมในการทำเป็นสถานที่กักกันหรือโรงพยาบาลสนาม เนื่องจากความพร้อมเดิมของจังหวัดขอนแก่นด้านนี้มีเป็นจำนวนมาก
8. ความร่วมมืออย่างดีระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนที่ร่วมมือกันอย่างดี ทุกภาคส่วนให้การสนับสนุนมาตรการต่างๆ ที่อออกและกำกับติดตามควบคุมโดยภาครัฐนั้น ได้รับการสนับสนุน ร่วมมือจากทุกภาคส่วนเป็นอย่างดี
9. ความเอาจริงเอาจังของทุกทีมภายใต้การนำของผู้บริหารทุกภาคส่วนที่ร่วมมือกันอย่างดี ทำให้ทุกปัญหาถูกแก้ไขได้เป็นอย่างดี
10. ภาคประชาชน ภาคเอกชนและภาครัฐที่มีการสนับสนุนด้านงบประมาณ การบริจาคเงิน สิ่งของ วัสดุ อุปกรณ์เครื่องมือทางการแพทย์ นวัตกรรมต่างๆ มีเป็นจำนวนมาก จากที่ไม่เพียงพอจนสามารถให้การบริการดูแลรักษาผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี
11. นักวิชาการ และจิตอาสาต่างๆ มีบทบาทที่สำคัญในการร่วมมือแก้ไขปัญหาความขาดแคลนของอุปกรณ์ และเครื่องมือทางการแพทย์ได้เป็นอย่างดี
12. ประชาชนทุกคนที่เสียสละความสุขส่วนตัว เสียความเป็นอิสระ ร่วมมือปฏิบัติตามมาตรการต่างๆ ของรัฐอย่างเข้มข้น ทำให้ขอนแก่นสามารถผ่านพ้นวิกฤตโควิด 19 นี้ไปได้
ที่ผมเล่ามานี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นที่ชี้ให้เห็นว่าจังหวัดขอนแก่นนั้นมีความพร้อม ความร่วมมือ ความเอาจริงเอาจัง ความมีน้ำใจของทุกๆ คน และการทำงานอย่างเป็นระบบมีการวางแผนการใช้ศักยภาพของสถานพยาบาลแต่ละที่อย่างเหมาะสม ทำให้คนขอนแก่นผ่านวิกฤตโควิด 19 ไปได้อย่างดี
