จากการที่ผู้เขียนได้มีโอกาสทำงานร่วมกับองค์กรธุรกิจหลายแห่ง ทำให้ได้เห็นว่ามีพนักงานที่ประสบกับภาวะหนี้สินล้นพ้นตัวเป็นจำนวนมากและเกิดจากหลากหลายสาเหตุ เป็นปัญหาซ้ำแล้วซ้ำเล่า
ในทุกองค์กร ปัญหาดังกล่าวนับเป็นสาเหตุสำคัญของการขาด ลา มาสายเป็นประจำ และทำให้พนักงานเกิดความเครียด ประสิทธิภาพในการทำงานลดลงในที่สุด บางรายถึงกับต้องออกจากงาน
เพื่อหนีหนี้ ส่งผลต่อประสิทธิภาพและศักยภาพขององค์กรตามไปด้วย
จุดอ่อนสำคัญที่ก่อให้เกิดปัญหาก็คือการไม่รู้จักบริหารการเงินที่ถูกต้องและถูกวิธีนั่นเอง ที่ผ่านมาหลายองค์กรธุรกิจ ได้พยายามช่วยเหลือแก้ไขปัญหาหนี้สินให้กับพนักงานในหลากหลายรูปแบบ ได้แก่ การที่ผู้บริหารได้นำเงินส่วนตัวมาช่วยปลดหนี้ให้กับพนักงาน หรือบางหน่วยงานส่งเสริมให้พนักงานหารายได้เพิ่มและลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น แต่ความช่วยเหลือต่าง ๆ เหล่านี้ก็เป็นเพียงแค่การช่วยเหลือระยะสั้น เป็นการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า และช่วยเหลือพนักงานได้จำกัดเพียงไม่กี่คนเท่านั้น ยังมีพนักงานอีกเป็นจำนวนมากที่เข้าไม่ถึงการช่วยเหลือดังกล่าว
อย่างไรก็ดี ความสำเร็จในเบื้องต้น หลายองค์กรได้พยายามคิดต่อยอด และมีความเห็นร่วมกันว่า การที่จะแก้ปัญหาหนี้สินช่วยเหลือพนักงานได้อย่างทั่วถึงและเป็นการแก้ปัญหาได้ในระยะยาวนั้น ควรจะต้องมีแหล่งออมเงินและแหล่งให้กู้ยืมในอัตราดอกเบี้ยที่เหมาะสมแก่พนักงาน โดยผู้บริหารองค์กรสนับสนุนเงินทุนส่วนตัวเป็นทุนประเดิมในการจัดตั้งสหกรณ์ออมทรัพย์เพื่อให้รู้จักออมก่อนใช้ด้วย
นอกจากนี้ ผู้บริหารองค์กรต้องสนับสนุนการปลูกฝังและเพิ่มความรู้ทางการเงินให้กับพนักงานในเรื่องการออมและการจัดการหนี้ เพื่อสร้างความตระหนักรู้ในการบริหารจัดการเงินและเกิดทัศนคติที่ดี
ต่อการวางแผนการเงิน มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ตัวอย่างเช่น การจัดกิจกรรมออมเงินทุกวัน ๆ ละ 10 บาท ให้รู้จักอดออมและสร้างวินัยการเงิน หรือกิจกรรม
วันเปิดกระปุกออมสินเพื่อกระตุ้นให้เกิดการลงมือทำ และกิจกรรมลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น ไม่ว่าจะลดการซื้อเครื่องสำอางใหม่ ลดการดื่มเหล้าและบุหรี่ การเปลี่ยนเงินหวยเป็นสลากออมทรัพย์ การเล่นเกมกระแสเงินสด (cash flow) เพื่อให้รู้จักบริหารสภาพคล่องทางการเงินของตนเอง และคุ้นชินกับการบันทึกสินทรัพย์ หนี้สิน รายได้ รายจ่าย เมื่อสนใจลงทุนจะต้องกลับมาดูตัวเองทุกครั้ง เช่น ถ้าจะซื้อบ้าน ต้องดูว่ามีเงินพอไหม จะกู้ได้หรือไม่ จะผ่อนไหวหรือเปล่า เป็นต้น
ในช่วง 2 ปี ที่ร่วมงานกับองค์กรธุรกิจ ได้เห็นผลสำเร็จเป็นรูปธรรมชัดเจนในหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องปัญหาหนี้สินพนักงานที่มีแนวโน้มลดลง หรือการที่พนักงานมีความตระหนักถึงการออมในรูปแบบต่าง ๆ ที่หลากหลายเพิ่มขึ้น และที่น่าสนใจคือ ก่อให้เกิดบุคคลต้นแบบในองค์กร บุคคลที่ประสบความสำเร็จเป็นตัวอย่างในการลดหนี้ได้และมีเงินเก็บออม ช่วยส่งต่อแรงบันดาลใจให้กับพนักงานคนอื่น และเป็นตัวเร่งให้เกิดการทำตาม เมื่อเพื่อนทำได้เราก็ต้องทำได้ รวมถึงเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในที่สุด
แม้ว่าปัญหาหนี้สินพนักงานจะเป็นปัญหาที่ไม่เกี่ยวข้องกับการทำงานโดยตรงแต่กลับส่งผลต่อการทำงานได้อย่างมากมาย ทำให้ศักยภาพขององค์กรลดลงได้ ดังนั้น การช่วยแก้ปัญหาหนี้สินพนักงานในองค์กรจะสำเร็จได้ต้องประกอบด้วย 3 ปัจจัยที่สำคัญ ได้แก่ (1) ทัศนคติที่ดีของพนักงาน ในการที่จะมุ่งมั่นตั้งใจแก้ปัญหาของตนเองที่เกิดจากการได้รับความรู้ทางการเงินและกิจกรรมส่งเสริมความรู้
ที่ทำควบคู่ไปด้วยกันอย่างต่อเนื่อง (2) ผู้บริหารองค์กร ให้ความสำคัญและสนับสนุน (3) มีแหล่งเงินทุนให้กับพนักงาน อย่างไรก็ตาม แม้แนวคิดดังกล่าวไม่ได้เป็นสูตรสำเร็จตายตัว แต่สามารถเป็นแนวทางนำไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับองค์กรที่เราทำงานอยู่ วินัยทางการเงินที่กล่าวมาจะช่วยให้ปัญหาหนี้สินของพนักงานบรรเทาเบาบางและหมดสิ้นไปในที่สุด
โดย>> นางสาวอัมพร นิติกิจไพบูลย์ ผู้วิเคราะห์อาวุโส ส่วนคุ้มครองและให้ความรู้ผู้ใช้บริการทางการเงิน
บทความนี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล จึงไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับข้อคิดเห็นของธนาคารแห่งประเทศไทย
