คุณสมบัติใดบ้างที่ผู้สมัครรับเลือกเป็น สว. พึงมี และ ข้อห้ามใดบ้างถ้ามีแล้วจะไม่มีสิทธิ์ลงสมัคร ไขข้อข้องใจก่อนตัดสินใจสมัคร สว.
ในการสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภา (สว.) ซึ่งเป็นฟันเฟืองที่สำคัญอีกส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนประเทศไทยให้มั่นคง โดยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 กำหนดให้ สว. มีหน้าที่สำคัญ อาทิ การพิจารณาและกลั่นกรองกฎหมาย การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน และ การให้คำแนะนำหรือให้ความเห็นชอบให้บุคคลดำรงตำแหน่งในองค์กรตามรัฐธรรมนูญ
วุฒิสภา ประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 200 คน ทั้งนี้ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 มาตรา 11 กำหนดให้สมาชิกวุฒิสภามาจากการเลือกกันเองของบุคคล ซึ่งมีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์ อาชีพ ลักษณะหรือประโยชน์ร่วมกัน หรือทำงานหรือเคยทำงานด้านต่าง ๆ ที่หลากหลายของสังคมจำนวน 20 กลุ่ม ดังนี้
- กลุ่มบริหารราชการแผ่นดินและความมั่นคง ได้แก่ ผู้เคยเป็นข้าราชการ เจ้าหน้าที่ของรัฐ
- กลุ่มกฏหมายและกระบวนการยุติธรรม ได้แก่ ผู้ที่เป็นหรือเคยเป็น ผู้พิพากษา ตุลาการ อัยการ ตำรวจ ผู้ประกอบวิชาชีพด้านกฎหมาย
- กลุ่มการศึกษา ได้แก่ ผู้ที่เป็นหรือเคยเป็น ครู อาจารย์ นักวิจัย บุคลากรทางการศึกษา
- กลุ่มการสาธารณสุข ผู้ที่เป็นหรือเคยเป็น แพทย์ทุกประเภท เทคนิคการแพทย์ สาธารณสุข พยาบาลเภสัชกร
- กลุ่มอาชีพทำนา ปลูกพืชล้มลุก
- กลุ่มอาชีพทำสวน ป่าไม้ ปศุสัตว์ ประมง
- กลุ่มพนักงานหรือลูกจ้างของบุคคลที่ไม่ใช่ส่วนราชการหรือหน่วยงานของรัฐ ผู้ใช้แรงงาน
- กลุ่มผู้ประกอบอาชีพ ด้านสิ่งแวดล้อม ผังเมือง อสังหาริมทรัพย์ และสาธารณูปโภค ทรัพยากรธรรมชาติพลังงาน
- กลุ่มผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดย่อมตามกฏหมาย
- กลุ่มผู้ประกอบกิจการอื่นนอกจากกิจการตาม ข้อ 9.
- กลุ่มผู้ประกอบธุรกิจหรืออาชีพด้านการท่องเที่ยว ได้แก่ ผู้ประกอบธุรกิจท่องเที่ยว มัคคุเทศก์ ผู้ประกอบกิจการหรือพนักงานโรงแรม
- กลุ่มผู้ประกอบอุตสาหกรรม
- กลุ่มผู้ประกอบอาชีพด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี การสื่อสาร การพัฒนานวัตกรรม
- กลุ่มสตรี
- กลุ่มผู้สูงอายุ คนพิการหรือทุพพลภาพ กลุ่มชาติพันธุ์ กลุ่มอัตลักษณ์อื่น
- กลุ่มศิลปะ วัฒนธรรม ดนตรี การแสดง และบันเทิง
- กลุ่มประชาสังคม กลุ่มองค์กรสาธารณประโยชน์
- กลุ่มสื่อสารมวลชน ผู้สร้างสรรค์วรรณกรรม
- กลุ่มผู้ประกอบวิชาชีพ ผู้ประกอบอาชีพอิสระ
- กลุ่มอื่น ๆ
ทั้งนี้ บุคคลซึ่งมีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์ใน 20 กลุ่ม หากประสงค์จะลงสมัครรับเลือก สว. จะต้องมีคุณสมบัติที่ครบถ้วนและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามที่กำหนด ดังต่อไปนี้
คุณสมบัติที่ต้องมี
- สัญชาติไทยโดยการเกิด
- อายุไม่ต่ำกว่า 40 ปีในวันรับสมัคร
- มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์ หรือทำงานในกลุ่มที่สมัครไม่น้อยกว่า 10 ปี
ยกเว้นสมัครในกลุ่มสตรี หรือกลุ่มผู้สูงอายุ คนพิการหรือทุพพลภาพ กลุ่มชาติพันธุ์ กลุ่มอัตลักษณ์อื่น
- และต้องมีลักษณะอย่างหนึ่งอย่างใด ดังต่อไปนี้
- เกิดในอำเภอที่สมัคร
- มีชื่อในทะเบียนบ้านในอำเภอที่สมัครติดต่อกัน ไม่น้อยกว่า 2 ปี นับถึงวันสมัคร
- ทำงานอยู่ในอำเภอที่สมัครติดต่อกัน ไม่น้อยกว่า 2 ปี นับถึงวันสมัคร
- เคยศึกษาในอำเภอที่สมัคร เป็นเวลาติดต่อกัน ไม่น้อยกว่า 2 ปีการศึกษา
- เคยทำงาน หรือ เคยมีชื่อในทะเบียนบ้านอยู่ในอำเภอที่สมัคร เป็นเวลาติดต่อกัน ไม่น้อยกว่า 2 ปี
นอกจากนี้ต้องไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 14 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 ดังต่อไปนี้
- ติดยาเสพติดให้โทษ
- ล้มละลายหรือเคยล้มละลายทุจริต
- เป็นเจ้าของหรือผู้ถือหุ้นในกิจการหนังสือพิมพ์หรือสื่อมวลชน
- เป็นภิกษุ สามเณร นักพรต หรือนักบวช
- อยู่ในระหว่างถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งไม่ว่าคดีนั้นจะถึงที่สุดแล้วหรือไม่
- วิกลจริตหรือจิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ
- ถูกระงับการใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้งชั่วคราวหรือถูกเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง
- ต้องคำพิพากษาให้จำคุกและถูกคุมขังอยู่โดยหมายของศาล
- พ้นโทษจำคุกมายังไม่ถึง 10 ปี นับถึงวันเลือกระดับอำเภอ เว้นแต่ ในความผิดได้กระทำโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ
- เคยถูกสั่งให้พ้นจากราชการ / หน่วยงานของรัฐ / รัฐวิสาหกิจ เพราะทุจริตต่อหน้าที่
- เคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุดให้ทรัพย์สินตกเป็นของแผ่นดินเพราะร่ำรวยผิดปกติ หรือเคยต้องคำพิพากษา
- อันถึงที่สุดให้ลงโทษจำคุกเพราะกระทำความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต
- เคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุดว่ากระทำความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการ หน้าที่ในการยุติธรรมหรือความผิดของพนักงานหน่วยงานของรัฐ /ความผิดเกี่ยวกับทรัพย์ที่กระทำโดยทุจริต / ความผิดเกี่ยวกับการกู้ยืมเงินที่เป็นการฉ้อโกงประชาชน / ความผิดฐานผู้ผลิต นำเข้า ส่งออก หรือผู้ค้ายาเสพติด / ความผิดฐานเป็นเจ้ามือ หรือเจ้าสำนักการพนัน / ความผิดฐานค้ามนุษย์ / ความผิดฐานฟอกเงิน
- เคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุดว่ากระทำการอันเป็นการทุจริตในการเลือกตั้ง
- อยู่ในระหว่างต้องห้ามมิให้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง
- เป็นพนักงานหรือลูกจ้างของหน่วยราชการ / หน่วยงานของรัฐ / รัฐวิสาหกิจ / เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ
- เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ หรือผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ
- เคยพ้นจากตำแหน่งเพราะ เสนอ แปรญัตติ หรือ การกระทำใด ๆ ที่มีผลให้ สส. สว. หรือกรรมาธิการมีส่วนไม่ว่าโดยทางตรงหรือทางอ้อมในการใช้งบประมาณรายจ่าย
- เคยพ้นจากตำแหน่งเพราะเป็นผู้มีพฤติการณ์ร่ำรวยผิดปกติ หรือกระทำความผิดฐานทุจริตต่อหน้าที่หรือจงใจปฏิบัติหน้าที่หรือใช้อำนาจขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย หรือฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติ ตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
- เป็นข้าราชการ
- เป็นหรือเคยเป็น สส. เว้นแต่ ได้พ้นจากการเป็น สส. มาแล้วไม่น้อยกว่า 5 ปีนับถึงวันสมัคร
- เป็นสมาชิกพรรคการเมือง
- เป็นหรือเคยเป็นผู้ดำรงตำแหน่งในพรรคการเมือง เว้นแต่ ได้พ้นจากตำแหน่งมาแล้วไม่น้อยกว่า5 ปีนับถึงวันสมัคร
- เป็นหรือเคยเป็นรัฐมนตรี เว้นแต่ ได้พ้นจากตำแหน่งมาแล้วไม่น้อยกว่า 5 ปี นับถึงวันสมัคร
- เป็นหรือเคยเป็นสมาชิกหรือผู้บริหารท้องถิ่น เว้นแต่ ได้พ้นจากตำแหน่งมาแล้วไม่น้อยกว่า 5 ปีนับถึงวันสมัคร
- เป็นบุพการี คู่สมรส หรือบุตรของผู้ดำรงตำแหน่ง สส. สว. ข้าราชการการเมือง สมาชิกหรือผู้บริหารท้องถิ่น ผู้สมัครรับเลือกเป็น สว. ในคราวเดียวกัน หรือผู้ดำรงตำแหน่งใดในศาลรัฐธรรมนูญหรือองค์กรอิสระ
- เคยเป็น สว. ตามรัฐธรรมนูญนี้
ท้ังนี้ หากมีข้อสงสัยในรายละเอียดเรื่องคุณสมบัติ หรือ ลักษณะต้องห้ามการสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภา สามารถดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ของสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งhttps://www.ect.go.th/ect_th/th/db_119_ect_th_6/2967 หรือสอบถามได้ที่สายด่วน 1444
