ภายหลังที่ ผอ.กกต.ขอนแก่น ประกาศผลการเลือกตั้งซ่อม ส.ส. ขอนแก่นเขต 7 อย่างเป็นทางการและรอรับรองผลการเลือกตั้งภายใน 60 วัน สังคมได้ทราบผลแล้วว่า สมศักดิ์ คุณเงิน ผู้สมัครจากพรรคพลังประชารัฐ (พรปช.) เฉีอนชนะ ธนิก มาสีพิทักษ์ ผู้สมัครจากพรรคเพื่อไทย (พท.) เพียง 2,242 คะแนน ชัยชนะของพรรครัฐบาลเหนือพื้นที่ของพรรคเพื่อไทยนั้นมีหลายอย่างน่าสนใจ
ในศึกเลือกตั้งซ่อมครั้งนี้ สำหรับ รศ.ดร.สถาพร เริงธรรม อาจารย์ประจำสาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ม.ขอนแก่น ถือว่า เหนือความคาดหมายเล็กน้อย เพราะเขตเลือกตั้งในการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2562 ที่ผ่านมา ผู้สมัคร ส.ส.จากพรรคเพื่อไทยเป็นฝ่ายชนะ
รศ.ดร.สถาพร เริงธรรม วิเคราะห์ว่า ภายหลังที่ได้ลงพื้นที่พูดคุยกับคนในเขตการเลือกตั้งตั้งแต่ก่อนช่วงการหาเสียง จนถึงวันเลือกตั้งเมื่อวันที่ 22 ธ.ค. 2562 ที่ผ่านมาพบว่า สาเหตุหลักๆ ที่ทำให้พรรคฝ่ายรัฐบาลชนะการเลือกตั้งครั้งนี้มีอยู่ 4 สาเหตุ
สาเหตุแรก คือ เรื่องตัวบุคคล หมายถึงตัวผู้สมัครที่เป็นตัวแทนของสองพรรคใหญ่ ปัจจัยนี้สำคัญมาก เพราะพรรคพลังประชารัฐ วางตัวบุคคลที่เหมาะสมกับพื้นที่ได้มากกว่าพรรคเพื่อไทย โดยสามารถยึดฐานเสียงที่อำเภอหนองเรืออย่างเหนียวแน่น อีกทั้งยังได้คะแนนเสียงจากพื้นที่อำเภอมัญจาคีรี ซึ่งเป็นพื้นที่ของพรรคเพื่อไทยหลายคะแนน
“พรรคพลังประชารัฐเลือกสมศักดิ์ คุณเงิน ซึ่งเป็นนักการเมืองเก่า มีผลงานและทำงานในพื้นที่อย่างต่อเนื่อง นี่อาจเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ฝ่ายรัฐบาลชนะ” สถาพรกล่าว
สาเหตุที่สอง คือ อำนาจรัฐ จากการลงพื้นที่ติดตามการหาเสียงเลือกตั้ง มีหลายคนพูดว่า ข้าราชการจากส่วนกลางและท้องถิ่นชี้นำให้คนในพื้นที่เลือกผู้สมัคร ส.ส.จากพรรครัฐบาล
สาเหตุที่สาม คือ อำนาจเงิน ซึ่งเป็นเรื่องปฏิเสธไม่ได้ เพราะมีการแจกเงินซื้อเสียงจากสองพรรค แต่มีพรรคหนึ่งจ่ายมากกว่าและมีพรรคหนึ่งจ่ายเงินหลายครั้งด้วย สาเหตุนี้ก็มีผลต่อคะแนนเสียงบ้าง
“เรื่องการซื้อสิทธิ์ขายเสียง สำหรับผมไม่ใช่เรื่องสำคัญมากมายนัก เพราะไม่ใช่ปัจจัยหรือเงื่อนไขหลักๆ ในชัยชนะของฝ่ายรัฐบาล” รศ.ดร.สถาพร กล่าว
สาเหตุสุดท้าย คือ ยุทธศาสตร์ในการหาเสียงของทั้งสองพรรคมีความแตกต่างกัน อย่างพรรคฝ่ายรัฐบาลนำนโยบายของรัฐบาลมาหาเสียง ขณะเดียวกันพรรคเพื่อไทยชูเรื่องประชาธิปไตย การหยุดอำนาจของรัฐบาลและการแก้ไขรัฐธรรมนูญมาหาเสียง ซึ่งทำให้มีผลต่อการตัดสินใจของประชาชนในพื้นที่
“ประชาชนส่วนใหญ่ตัดสินใจเลือกฝ่ายรัฐบาล เพราะเห็นเงิน เห็นโครงการช่วยเหลือต่างๆ ที่เกี่ยวกับปากท้อง ถ้าเลือกฝ่ายค้านอาจจะไม่ได้นโยบายอะไรเลย เพราะรัฐบาลก็ยังมีอำนาจในสภา” รศ.ดร.สถาพร กล่าว